Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ*

(Γενικότερες σκέψεις και προβληματισμοί για τη σύγχρονη οικογένεια)

Εισαγωγικές σκέψεις

Αντιμετωπίζοντας κανείς τα προβλήματα της σύγχρονης οικογένειας, είναι αναγκασμένος να προστρέξει σε περιφερειακές σχετικές έννοιες και ορισμούς, που είναι σε αλληλεπίδραση - έστω και επιφανειακά. Ίσως αυτές οι αναφορές να είναι ενοχλητικές. Κρίνεται όμως αναγκαίο για τον σε βάθος προβληματισμό γύρω από το ακανθώδες θέμα της οικογένειας.

Στόχος μας είναι η ανάπτυξη σκεπτικισμού για τη μέχρι τώρα πορεία μας ως οικογένειες, η εμφάνιση γόνιμων σκέψεων πέρα από δογματισμούς, συναισθηματισμούς, αλλά και στερεότυπα προλήψεων και σύγχρονων παραδόσεων, που θα δώσει κυρίως τη δυναμική ανάπτυξης μηχανισμών πρόληψης των καταστροφικών διεργασιών ενάντια στη ζωή και τη λειτουργία της οικογένειας. Και αυτό, γιατί έχει αποδειχθεί στην πράξη, ότι το στάδιο της θεραπείας είναι οδυνηρό και με πολύ αμφίβολα αποτελέσματα. Η λαϊκή σοφία λέει «ράγισε το ποτήρι» και στο τομέα της οικογένειας ο απλός άνθρωπος καταλαβαίνει πολλά και δυσάρεστα με αυτή την έκφραση.

Για τους ανθρώπους βέβαια που έχουν εμπιστευθεί τη ζωή τους στον Θεό, πάντα υπάρχει η ελπίδα και η πίστη για επανόρθωση. Ευχή μας είναι κανείς να μη βρεθεί στο στάδιο της επανόρθωσης αλλά η μικρή προσπάθειά μας να βοηθήσει κάποιους στην διαδικασία της πρόληψης.

Πώς φαντάζεται κανείς σήμερα την οικογένεια; Η συνηθισμένη απάντηση με «επιστημονικοφανές» χρώμα, παρουσιάζει την οικογένεια απλά μόνο σαν ένα σύνολο ατόμων μέσα στην ευρύτερη κοινωνία που έχουν μεταξύ τους ειδικές σχέσεις. Θεωρούν ότι η δημιουργία της ή ο θεσμός της, προέρχεται από μια ασυνείδητη κίνηση του ανθρώπου προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης των προβλημάτων της επιβίωσης. Συνήθως αποφεύγουν να θέσουν χρόνο διατήρησης του συνόλου ή άλλες δεσμευτικές σχέσεις.

Η απλοϊκή αυτή θεώρηση δημιουργήθηκε συνειδητά για να συμβαδίζει με τις σημερινές τάσεις του Δυτικού πολιτισμού. Η σύγχρονη αντίληψη θέλει το άτομο ελεύθερο από ισόβιες και «ηθικές» δεσμεύσεις. Η πραγματική έννοια της οικογένειας απαιτεί σημαντικό περιορισμό της ελευθερίας του ατόμου. Όταν όμως το κατά προτεραιότητα ζητούμενο είναι η «απόλυτη ελευθερία », είναι φυσικό με βάση αυτή την αρχή, «δόγμα», να κτίζονται λανθασμένες έννοιες.

Εδώ απλά και παρενθετικά πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν μελετήθηκαν σωστά ούτε λήφθηκαν υπόψη τα εμπειρικά δεδομένα και τα αποτελέσματα της απεριόριστης ελευθερίας. Τελικά, παρά τις θεωρητικές τοποθετήσεις, η πρακτική έδειξε ότι αυτή η «μη εξάρτηση» και «η ανυπαρξία των περιορισμών», στρέφεται ενάντια στην ευτυχία του ατόμου, που έπρεπε να είναι το πρωταρχικό ζητούμενο.

Για να καταλήξουμε, στην πραγματικότητα η οικογένεια εξεταζόμενη από ιστορική άποψη αλλά και από πλευράς δομών, σχέσεων και αλληλεπιδράσεων κάθε άλλο παρά απλή έννοια είναι. Η αντίληψη της «απλότητας των σχέσεων» έχει από πλευράς της ιστορίας των επιστημών την ερμηνείας της. Υπήρξε μια τάση κατά τη διάρκεια ανάπτυξης των επιστημών, να θεωρούν οι μελετητές ότι οι γενικότερες σχέσεις είναι στην ουσία απλές και αναζητούσαν μόνο τέτοιες. Απεδείχθη όμως ότι παρά την ύπαρξη πολλών απλών σχέσεων ανάμεσα στα φαινόμενα, ότι η γενίκευση αυτής της θέσης ήταν λανθασμένη. Κατά τη διάρκεια της έρευνας βρέθηκαν μεταξύ των φαινομένων, τόσο των φυσικών επιστημών όσο και των κοινωνικών, πολύπλοκες σχέσεις που διέψευσαν τους «πόθους» της απλότητας. Είναι σαφέστατο ότι από πλευράς πολυπλοκότητας η οικογένεια ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Η προσπάθεια απλουστευμένων λύσεων δεν είναι απλά ανεπιτυχής αλλά και επικίνδυνη μια που τα λάθη στον τομέα «οικογένεια» έχουν άμεσες και τρομακτικές επιπτώσεις ευρύτατα, σε όλο το κοινωνικό σύνολο.

Θέση της οικογένειας στη συνολική ανθρωπότητα

Η οικογένεια, από τη θεώρηση της έννοιας των υποσυνόλων και υπερσυνόλων , βρίσκεται περίπου στο κέντρο του ευρύτερου συνόλου της ανθρωπότητας. Η διάταξη είναι: άτομο, οικογένεια, ανθρωπότητα. Η οικογένεια αποτελεί μια ολοκληρωμένη μονάδα αυτοτελή για να ζήσει και να αναπτυχθεί. Στη ζωή της γίνεται στον μεγαλύτερο βαθμό η ανάπτυξη του ατόμου. Όμως, η αυτοτέλειά της δεν σημαίνει με κανέναν τρόπο την επιδρασιακή απομόνωσή της. Αντίθετα, έχει τεράστια αλληλεπίδραση μέσα στο περιβάλλον που ζει. Η ανάπτυξη του ατόμου, στον χώρο της, θα συμβάλει αυτόματα στην ανάπτυξη και των άλλων ατόμων, τόσο της οικογένειας όσο και εκτός αυτής. Μια από κάθε άποψη σωστά δομημένη οικογένεια, θα συμβάλει στην ευρύτερη βοήθεια της σωστής δόμησης των υπερσυνόλων της που μπορεί να είναι η γειτονιά, η πολυκατοικία, η εκκλησία, η πολιτεία.

Από την άλλη πλευρά, αν μία οικογένεια δεν λειτουργεί σωστά, οι επιπτώσεις βαρύνουν πρώτα το άτομο. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι τις στρεβλώσεις της οικογένειας εισπράττουν πρώτα τα παιδιά. Είναι γνωστό στις εκπαιδευτικές διαδικασίες, πόσο επιεικώς συμπεριφερόμαστε στα παιδιά που προέρχονται από διαταραγμένες οικογένειες, αλλά και πόσο εύκολα οι γονείς ζητούν ειδική μεταχείριση. Αυτό δείχνει απλά, ότι στην πράξη ο μέσος άνθρωπος κατανοεί την αξία της καλής λειτουργίας της οικογένειας .

Έτσι, για να συνοψίσουμε, ένα άτομο σε προβληματική οικογένεια υποφέρει και υποβαθμίζεται σε όλους τους τομείς, ενώ ταυτόχρονα προβληματικές οικογένειες συντελούν στη δημιουργία μιας προβληματικής εκκλησίας ή γενικότερα, κοινωνίας.

Αναφερόμενοι στις αρχικές μας σκέψεις που αφορούν τον ορισμό της οικογένειας, μπορούμε να πούμε χωρίς απόλυτα να ακριβολογούμε ότι, ο βασικός στόχος του θεσμού της οικογένειας, από βιβλική άποψη, δεν είναι απλά η αλληλοϋποστήριξη και η επιβίωση, αλλά η ολοκλήρωση του εαυτού μας από ψυχολογική και πνευματική άποψη πλησιάζοντας το πρόσωπο του Ιησού Χριστού.

Πολλοί αναρωτιούνται πώς θα ήμασταν χωρίς το γάμο μας. Αν σήμερα ζούμε σε μια υγιή οικογένεια, έξω από αυτή η θέση μας θα ήταν χειρότερη. Αν δεν ζούμε σε μια σωστά διαμορφωμένη οικογένεια, χωρίς αυτή θα βρισκόμαστε σε καλύτερη κατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι η οικογένεια είτε συντελεί στην πρόοδό μας είτε στην υποβάθμισή μας.

Για τα παιδιά έχει αποδειχθεί ότι όσο και καλά να είναι τα ειδικά ιδρύματα, η έλλειψη της οικογένειας είναι εμφανής. Ακόμα και ο παππούς και η γιαγιά ζουν ψυχολογικά πολύ καλύτερα ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας παρά στο ιδανικότερο ειδικό ίδρυμα.

Νομίζω ότι μπορούμε να κατανοήσουμε τώρα γιατί η οικογένεια μπαίνει στο στόχαστρο του διαβόλου. Η καταστροφή της ή η υπολειτουργία της ταυτίζεται με μια γενικότερη διαταραχή σε όλο το κοινωνικό σύστημα, στην πνευματική ζωή του ατόμου και της εκκλησίας.

Τα πρώτα χρόνια, η προσπάθεια εξουδετέρωσης της εκκλησίας έγινε μέσω των διωγμών.

Σήμερα επιδιώκονται από τον διάβολο έμμεσοι τρόποι που θα κάνουν την εκκλησία να απενεργοποιηθεί, να κοσμικοποιηθεί και γενικότερα να γίνει ένα τυπικό σχήμα χωρίς δύναμη και ζωή με μοναδική συνεισφορά την κοινωνική απασχόληση και πιθανώς την ευκαιρία ανάδειξης των μελών της σε ένα σχήμα που καμία σχέση δεν έχει με την εκκλησία της Καινής Διαθήκης. Είναι τραγικό να διαπιστώνει κανείς ότι αυτός ο έμμεσος τρόπος περνά μέσα από την οικογένεια.

Γιατί όμως η οικογένεια μπαίνει στο στόχαστρο ;

Η απάντηση θα μπορούσε να ήταν απλή, λέγοντας, ότι κάθε στρέβλωση που αφορά τους κανόνες λειτουργίας της οικογένειας και τους όρους συμβίωσης των ατόμων μέσα στην οικογένεια, οδηγεί σε μικρή ή μεγάλη απορύθμιση του συστήματος, δηλαδή ένα κτύπημα που μπορεί να φέρει από πρόβλημα μέχρι καταστροφή.

Ποια είναι όμως η φυσιολογική λειτουργία της οικογένειας και του ατόμου, ώστε οι άλλες να θεωρούνται στρεβλώσεις;

Η απάντηση δεν είναι καθόλου εύκολη, με βάση τις σημερινές επιστήμες που ασχολούνται με τον άνθρωπο. Διάφορες θεωρίες κατασκευάστηκαν, αλλά είχαν στην πρόθεση τους να επιλύσουν άλλα ζητήματα και όχι υποχρεωτικά το θέμα της οικογένειας.

Αρχίζοντας κανείς από τα ερωτήματα της Κοσμοθεωρίας (από πού έρχομαι, πού πηγαίνω, τι πρέπει να κάνω) ερωτήματα του Καντ, μέχρι τις λεπτομέρειες των σχέσεων, βρίσκεται μέσα σε ένα πέλαγος αλληλοσυγκρουόμενων απόψεων και συμπερασμάτων που προέρχονται από τις διαφορετικές αξιωματικές θεμελιώσεις που τοποθετούνται στην αρχή των συλλογισμών. Έτσι, οι αρχικές έννοιες που τίθενται σαν βάση και που είναι αυθαίρετες, υπό την έννοια της μη απόδειξης, δίνουν μοντέλα οικογένειας που οδηγούν σε αδιέξοδα.

Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι οι περισσότεροι αναλυτές, λόγω έλλειψης στοιχειωδών γνώσεων επιστημολογίας, αγνοούν ότι για τον ορισμό και την παραδοχή αξιωμάτων, πρέπει τουλάχιστον να ισχύει «η μη αντιφατικότητα στο παραγόμενο σύστημα εννοιών, συμπερασμάτων και πρακτικών». Με άλλα λόγια, καμιά θεωρία περί καταγωγής, δομής και λειτουργίας της οικογένειας δεν μπορεί να σταθεί και να γίνεται παραδεκτή, από όπου και αν προέρχεται, αν τα πρακτικά αποτελέσματα που καταλήγει, οδηγούν στη διάλυση ή στη δυστυχία της οικογένειας και στην έλλειψη ευτυχίας στο σύνολο των μελών της.

Δεν μπορεί η φυσιολογική λειτουργία ενός θεσμού να οδηγεί στην αφύσικη λειτουργία του ίδιου του θεσμού και του ατόμου και την ψυχολογική ή και φυσική καταστροφή του.

Σήμερα, διαπιστώνουμε ότι τα μοντέλα που υιοθετήθηκαν στο παρελθόν οδήγησαν σε αυτή την πρακτική. Είχαν σαν αποτέλεσμα την δυστυχία του ανθρώπου. Άρα, ήταν λανθασμένα. . Είναι πράγματι παράλογο οι θεωρίες να στέκουν για τις θεωρίες και όχι για την αποτελεσματικότητα τους.

Είναι λυπηρό ακόμα και σήμερα όπου η διάλυση της οικογένειας είναι πλέον μια πραγματικότητα, όπου νέοι άνθρωποι δεν τολμούν να κάνουν οικογένεια για τον φόβο της αποτυχίας της, όπου παιδιά βρίσκονται μέσα στην αβεβαιότητα και ανασφάλεια ανάμεσα σε συγκρουόμενους γονείς, να διδάσκονται και να υποστηρίζονται θεωρίες που η εφαρμογή τους οδήγησε σε αυτή την κατάσταση.

Ζούμε σε ένα πτωτικό κόσμο. Οι κοινωνικές συνθήκες αλλάζουν συνεχώς προς κάθε κατεύθυνση, αλλά η συνισταμένη τους οδηγεί στην στρέβλωση όλων των θεσμών που ο θεός άφησε σαν «προίκα» στον άνθρωπο καθώς έφευγε από τον παράδεισο. Η οικογένεια είναι εκτεθειμένη, είναι στο «στόχαστρο» γιατί το όλο περιβάλλον την ώθησε να αποδεχθεί και να οικειοποιηθεί έννοιες και πρακτικές, λειτουργίες και θεωρίες, που δεν έχουν καμία σχέση ούτε με την φυσιολογία της, ούτε απλά με το ουσιαστικό συμφέρον της.

Έτσι απογυμνωμένη από κάθε πνευματική έννοια, ξεκινά με καθαρά υλιστικές, αισθησιακές και απλά συναισθηματικές προϋποθέσεις, και συνεχίζει με πρακτικές, που με κανένα τρόπο δεν μπορούν να την θωρακίσουν από τις σημερινές ασφυκτικές πιέσεις και τα άπειρα όπλα που την έχουν στο στόχαστρο.

Οι νόμοι της ζωής, έχουν την καταγωγή τους, κατά την αντίληψη του γράφοντος, πέρα από τις απλές υλικές εκδηλώσεις και πέρα από τα απλοϊκά συμπεράσματα των ανθρωπιστικών επιστημών που στο βάθος τους έχουν την βάση τους και τα σκεπτικά τους στην αποδοχή, ότι η έννοια «θεός» δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ερμηνεία και την διαμόρφωση προτάσεων για τα περίπλοκα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος ανθρώπινος βίος.

Είναι σαφέστατο για μας, ότι και στην περίπτωση της οικογένειας, όπως και σε όλα τα ζητήματα που ταλανίζουν την ζωή μας, η φυσιολογία της, τα προβλήματα της, οι τάσεις και οι στάσεις που παίρνει καθώς και οι αποστάσεις που προκύπτουν από την θέση της ευτυχίας στην οποία έπρεπε να βρίσκεται, πρέπει να αναζητηθούν στις πνευματικές πηγές του ζητήματος.

Και αυτό το αυτονόητο, όπως συμβαίνει με πάμπολλα ζητήματα της εποχής μας, δεν είναι αυτονόητο για τους χριστιανούς της εποχής μας.

Για τα προβλήματα που προκύπτουν στην οικογένεια η επικρατούσα αντίληψη είναι ότι συνήθως φταίει αποκλειστικά ο κοινωνικός περίγυρος, η γενικότερη κοινωνία ή η εκκλησία.

Σπάνια ανατρέχει κανείς στις αντιλήψεις μας για την φυσιολογία, για τις δομές, τις πρακτικές, που ακολουθούμε και υποστηρίζουμε στην οικογένεια.

Έχω την αίσθηση ότι θα πρέπει να σκύψουμε στις πνευματικές καταγωγές των αντιλήψεων μας και στην πνευματικότητα των διαδικασιών που ακολουθούμε.

Πού βρίσκεται η σωστή αντίληψη για τη φυσιολογία της οικογένειας;

Ζούμε σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται σαν «μεταχριστιανική». Ο όρος είναι του Francis Schaeffer, ενός σύγχρονου Χριστιανού φιλοσόφου. Είναι κατά τη γνώμη μας πολύ πετυχημένος, με την έννοια ότι δεν παρουσιάζει την εποχή σαν «αντιχριστιανική», αν και στην ουσία είναι, αλλά σαν μετα-χριστιανική. Μια εποχή που πέρασε. Μια ιδεολογία που ανήκει πλέον στην ιστορία των ιδεολογιών. Ένα μοντέλο ζωής που κάποτε ήταν παραδεκτό, όμως σήμερα κάτω από την σκιά άλλων θεωρήσεων, πρέπει να μη τίθεται σαν «βάση ζωής», αλλά να έχει μια ελάχιστη επίδραση στα πλαίσια ενός γενικότερου «παντρέματος των ιδεολογιών», σύμφωνα με τις σύγχρονες επιταγές της ιδεολογικής παγκοσμιοποίησης. Έτσι, το Βιβλικό μοντέλο της χριστιανικής δεοντολογίας που καθόριζε λίγο ή πολύ το φυσιολογικό σε πολλούς τομείς, αγνοήθηκε. Καινούργια μοντέλα από καινούργιες «βάσεις» αγνόησης του Θεού αναδείχθηκαν. Υιοθετήθηκαν άκριτα με το σκεπτικό ότι το χριστιανικό μοντέλο ήταν αυθαίρετο και δογματικό και στη θέση του έθεσαν άλλα μοντέλα επίσης αυθαίρετα και δογματικά. Δυστυχώς, ο μέσος άνθρωπος, ακόμα και επιστήμονες, νομίζουν ότι οι «επιστημονικές υποθέσεις» ή οι «επιστημονικές θεωρίες» είναι αποδεδειγμένες και κατά συνέπεια αληθινές, ενώ είναι απλά υποθέσεις που πιθανώς να δίνουν κάποια εξήγηση αυτή την χρονική περίοδο και μπορεί να μη ισχύουν αύριο.

Η λανθασμένη αυτή τοποθέτηση για τη δήθεν αλήθεια των σημερινών απόψεων τους οδήγησε να θεωρήσουν σαν λανθασμένες όλες τις προηγούμενες. Κάθε τι το παλιό μπροστά στα καινούργια και στα επιστημονικοφανή, καταργήθηκε. Έτσι αξίες αιώνων πετάχτηκαν στα σκουπίδια και εφαρμόστηκαν άλλες, με τραγικό αποτέλεσμα, στη ζωή της σύγχρονης οικογένειας, που αποδεικνύει ξεκάθαρα ότι τα σκεπτικά που εφαρμόστηκαν ήταν λαθεμένα.

Εμείς πιστεύουμε ότι το Βιβλικό μοντέλο είναι σωστό και αποτελεσματικό. Όποιος δέχεται ότι υπάρχει Θεός, δέχεται αναγκαίως ότι επικοινωνεί με τα δημιουργήματά Του και τους απευθύνει τον «Λόγο του». Ένας «Λόγος» που είναι σωστός και αληθινός σε κάθε περίπτωση, όσο και διαχρονικός μια που ο Θεός ούτε «démodé» γίνεται ούτε ξεπερνιέται από την εποχή ούτε έχει ασήμαντα και σημαντικά για τη ζωή μας ούτε αγνοεί τη λειτουργία μας ως Δημιουργός ούτε διορθώνεται στις απόψεις Του μια που ως Θεός δεν υπόκειται σε λάθη.

Αυτό είναι λογική συνέπεια της ύπαρξης του Θεού και απόλυτης ορθότητας του λόγου Του ως μοντέλο της ζωής παντού, και φυσικά και στην οικογένεια.

Για αυτό, ο συνειδητός χριστιανός χρησιμοποιεί για το σωστό ή λάθος, το στρεβλό ή το ορθό, το ηθικό ή το ανήθικο, το συμφέρον ή όχι, τη « Βιβλική βάση».

Αυτό είναι βασικό να ξεκαθαριστεί από την αρχή. Είναι πιο τίμιο και συνεπές προς τον εαυτό μας να θέσουμε μια άλλη βάση και όχι τον λόγο του Θεού, παρά να δηλώνουμε ότι είμαστε χριστιανοί και ταυτόχρονα να μη παραδεχόμαστε στην «ιδεολογία» ή στην «πρακτική» ένα μέρος του λόγου του Θεού. Αυτή η προσφιλής τακτική από μέρους του ονομαζόμενου «χριστιανικού κόσμου» οδηγεί σε μια αντίφαση μέσα στο ίδιο το σύστημα. Οδηγεί κάτω από χριστιανικό όνομα σε μοντέλα οικογένειας μη λειτουργικά, καταστροφικά, κρατώντας από τον Χριστιανισμό μόνο τον τίτλο. Έναν τίτλο που δεν δικαιώνει το μη χριστιανικό αποτέλεσμα.

Απαντώντας, λοιπόν, στο ερώτημα που έχουμε θέσει, μπορούμε να πούμε ότι η φυσιολογία της οικογένειας βρίσκεται στα Βιβλικά μοντέλα καταγωγής και ύπαρξης, παραμένει δε φυσιολογική όταν αυτή και τα μέλη της βρίσκονται εναρμονισμένα απόλυτα με τις Βιβλικές αντιλήψεις.

Στο σημείο αυτό προβάλλονται συνήθως αντιρρήσεις του τύπου «και ποιος θα μας πει τι λέει η Βίβλος», «Είναι ζήτημα ερμηνείας». Νομίζω ότι αξίζει να ασχοληθούμε για λίγο με το γενικότερο ερώτημα .

Μήπως διαφέρει η Βίβλος από την ερμηνεία της Βίβλου;

Είναι γεγονός ότι ο λόγος γενικά δεν μπορεί να εκφράσει ακριβώς την πρόθεση αυτού που τον εκφέρει. Τα πιο σαφή στην διατύπωση συντάγματα περιέχουν τον κίνδυνο παρερμηνείας. Όμως, είναι εξίσου βέβαιο ότι η ερμηνευτική απόκλιση περιέχει σχεδόν πάντα την πρόθεση του αποκλίνοντος να «βολέψει» κάποια δική του ερμηνεία ή πρακτική της ζωής του. Πέρα όμως από τις θεωρητικολογίες, είναι γεγονός ότι η ασφυκτική πίεση από τις αρχές, τις νοοτροπίες και τις αλλαγές που έχουν προκύψει από την πτωτική πορεία της ανθρωπότητας αναγκάζουν τον άνθρωπο και μάλιστα τον χριστιανό να αλλάξει ερμηνευτικά τη Βιβλική βάση για να δικαιολογήσει την αντιβιβλική στο βάθος συμπεριφορά του.

Βεβαίως, οι θεωρητικοί του πολιτισμού δίνουν τις αληθοφανείς δικαιολογίες απόκλισης. Η επικρατέστερη σημερινή άποψη, δικαιολογία, για τις πολλές Βιβλικές αποκλίσεις, υποστηρίζει ότι το πραγματικό νόημα των λεγομένων στη Βίβλο είναι συνάρτηση των πολιτιστικών δρώμενων κάθε εποχής. Με άλλα λόγια, υποστηρίζουν ότι η Βίβλος ερμηνεύεται με βάση τα ισχύοντα στην κάθε κοινωνία σε κάθε χρονική περίοδο.

Το θέμα είναι τεράστιο και αγγίζει κάθε πτυχή της πρακτικής ζωής του χριστιανού. Η αναφορά μας εδώ γίνεται στα πλαίσια της οικογένειας. Μπορούμε να πούμε όμως ότι οι απόψεις αυτές είναι η κύρια αιτία της σημερινής κατάστασης αυτού που λέγεται «χριστιανική ζωή στην πράξη».

Είναι εύκολο π. χ. να στρεβλώσεις τη Βιβλική έννοια της υπακοής στα πλαίσια της επικρατούσας σημερινής έννοιας της ελευθερίας. Τα αποτελέσματα όμως αυτής της στάσης τα πληρώνει σήμερα όλος ο Δυτικός κόσμος στα πλαίσια μιας παιδαγωγικής που κατέστρεψε τη νεολαία και που τους καρπούς θερίζουμε σήμερα χωρίς δρόμο επιστροφής, μια που οι θεωρίες τελικά περνούν και στη νομοθεσία των κρατών.

Το ίδιο ισχύει και για την άποψη των «σωτήρων των γυναικών» στα πλαίσια του φεμινιστικού κινήματος. Θεωρούν τις θέσεις του αποστόλου Παύλου, σχετικά με την υποταγή της γυναίκας στον άνδρα και τη στάση της μέσα στην εκκλησία, πολιτιστικές. Βέβαια, η επιφανειακή αυτή αντιμετώπιση δεν θεωρεί αναχρονιστική την άποψη του απ. Παύλου, για την αγάπη που πρέπει να έχει ο άνδρας (σαν του Χριστού, μέχρι θυσίας) προς τη γυναίκα. Αυτό ειπώθηκε σε μια εποχή που οι γυναίκες χρησίμευαν για δουλειές και σαν σκεύη ηδονής. Πώς είναι δυνατόν ο απ. Παύλος την μία να είναι αναχρονιστικός και την άλλη τόσο προχωρημένος;

Για να καταλήξουμε, η Βίβλος, όσον αφορά την οικογένεια, τους όρους και τους τρόπους της λειτουργία της, έχει μια απλή αβίαστη ερμηνεία, διαχρονική, που ο απροκατάληπτος μελετητής μπορεί να βγάλει σαφή συμπεράσματα και να οδηγηθεί στη ζωή του.

Είναι λυπηρό να παρατηρεί κανείς, εκείνους που έχουν δήθεν φιλελεύθερες απόψεις να δρέπουν συνήθως πρώτοι, οι ίδιοι, τους καρπούς των θεωριών τους, στο άμεσο περιβάλλον τους.

Τέλος, όσον αφορά την ερμηνεία της Βίβλου, τα κάποια προβλήματα δεν πρέπει να γίνονται αφορμή ή δικαιολογία για την εισαγωγή στη χριστιανική ζωή επιλογών μας που στην ουσία διοχετεύονται από ένα κοσμικό πνεύμα.

Χαιρόμαστε να πούμε ότι υπάρχουν σήμερα οικογένειες που ζουν απλά όπως ο Θεός θέλει και περιγράφει μέσα στο βιβλίο του, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους την επικρατούσα νοοτροπία και τις συνήθειες των πολλών και του περιβάλλοντος και όχι μόνο επιβιώνουν, προκαλώντας έκπληξη, αλλά και ευτυχούν.

Σε ποια σημεία βάλλεται η σύγχρονη οικογένεια;

Τα «διανοήματα του διαβόλου» και οι «μεθοδείες του» είναι διαφορετικές σε κάθε εποχή. Αυτό είναι βασικό να βρίσκεται στο νου μας αν θέλουμε να τον αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά.

Η χρησιμοποίηση των κοινών συνθηκών ζωής σε βάρος της οικογένειας είναι μια τακτική που έχει εξελιχθεί σε ολόκληρη επιστήμη. Αργά στην αρχή και καταιγιστικά αργότερα ένα ολόκληρο σύστημα, ιδεών, πρακτικών, μεθοδεύσεων, συνηθειών, ακουσμάτων, εικόνων, συνδυασμένων και συντονισμένων, αλλά ταυτόχρονα συγκαλυμμένων σαν απλά γεγονότα ζωής, σπρώχνουν σταθερά την οικογένεια πρώτα σε μια έλλειψη πνευματικής ζωής, δεύτερο σε μία ζωή χωρίς πρότυπα και κατά απομίμηση του κόσμου, αργότερα στην ηθική διάλυση και τέλος στη διάλυση των μελών της σε πολλές ομάδες ή και κομμάτια.

Θα ήθελα να επιμείνω ιδιαίτερα στη χρησιμοποίηση των συνθηκών της ζωής, διευκρινίζοντας ότι δεν εννοώ μόνον τις άσχημες συνθήκες, αλλά και τις καλές και κατά βάση ωφέλιμες στον άνθρωπο, με τέτοιον τρόπο ώστε συγκεκαλυμμένα να στρέφονται ενάντια στην οικογένεια

Π.χ. το ότι η γυναίκα απέκτησε ισότιμη αξιοπρέπεια με τον άνδρα, υπήρξε ένα πολύ θετικό σύγχρονο στοιχείο και μάλιστα με Βιβλικό περιεχόμενο. Ο απόστολος Παύλος εδώ και 2.000 χρόνια το υποστηρίζει ανεξάρτητα από τα πολιτιστικά προβλήματα της εποχής του. Όμως, αντί να χρησιμοποιηθεί αυτό το θετικό στοιχείο μόνον εποικοδομητικά, έγινε κατάχρηση, αυξάνοντας τον εγωισμό και ελαττώνοντας την υπομονή της γυναίκας. Το αποτέλεσμα υπήρξε τραγικό. Το «ασθενές φύλο», με τη θιγμένη πλέον αξιοπρέπεια που διαθέτει, δεν κάνει πλέον υπομονή, δεν μακροθυμεί, όπως γινόταν στο παρελθόν, και ταυτόχρονα δεν δίνεται η δυνατότητα επανόρθωσης στα πλαίσια της ανεκτικότητας και της Βιβλικής συγχωρητικότητας, με αποτέλεσμα το σπίτι να διαλύεται. Καταστροφικό στοιχείο για την οικογένεια που προήλθε από κακή χρήση θετικού Βιβλικού στοιχείου.

Το ίδιο προκύπτει από το αγαθό της ευημερίας. Το να έχουν οι άνθρωποι αγαθά κάθε είδους και να μη στερούνται είναι θετικό στοιχείο. Από την άλλη πλευρά η στατιστική δείχνει ξεκάθαρα ότι οι οικογένειες διαλύονται κυρίως στις πλούσιες και ευημερούσες χώρες. Ο διάβολος κατάφερε το αγαθό της ευημερίας να το στρέψει εναντίον της οικογένειας.

Ως σκεπτόμενοι χριστιανοί πρέπει να διερευνήσουμε ποιες είναι οι παρενέργειες από τα «αγαθά του πολιτισμού» και να είμαστε προσεκτικοί «διακρίνοντας τα διαφέροντα».

Τα αγαθά κάθε είδους προέρχονται από τον Θεό. Υπάρχει τουλάχιστον ένας τρόπος να μη μας δημιουργούν προβλήματα, να μη καταστρέφουν την τόσο βασική για τον άνθρωπο ζωή της οικογένειας.

Αναφέρουμε παρακάτω μερικά από τα στοιχεία που μέσω αυτών βάλλεται η οικογένεια και οδηγείται στην αρχή σε αποσυντονισμό, χαλαρότητα των συναισθηματικών και ψυχικών δεσμών της, με τελικό σκοπό τη «ρήξη» ανάμεσα στα μέλη της, που πολλές φορές έχει ως αποτέλεσμα τη διάλυσή της. Παράλληλα, πρέπει να πούμε ότι «ή μη διάλυση» δεν είναι το μοναδικό ζητούμενο μέσα στην οικογένεια. Η επιδίωξη και οι προδιαγραφές του Θεού είναι, σε κάθε περίπτωση, η οικογένεια να ζει σε ευτυχία. Τότε ευτυχούν τα μέλη της και ευτυχεί και το περιβάλλον της.

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΑ ΠΟΥ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

1. Στη διατάραξη της συνοχής του ζεύγους. Οι περιοχές είναι πολλές:

α. Γενετήσιες σχέσεις (απιστία του ενός προς τον άλλον)

β. Εγωισμοί και συχνά επαναλαμβανόμενες παρεξηγήσεις για ασήμαντα θέματα

γ. Κακή συμπεριφορά

δ. Περιουσιακά στοιχεία και η διαχείρισή τους

ε. Ανυπακοή της γυναίκας και έλλειψη έμπρακτης αγάπης από τον άνδρα

ς. Ομαδοποίηση με τα παιδιά σε βάρος του ενός συζύγου

ζ. Ανάπτυξη προβλημάτων στα παιδιά και μη σύμφωνη αντιμετώπιση

η. Λανθασμένες παρεμβάσεις των γονιών του ζεύγους

θ. Επιδίωξη πλουτισμού και παραμέληση της οικογένειας

2. Στα προβλήματα με τα παιδιά (λανθασμένη παιδαγωγικά αντιμετώπιση στους τομείς):

α. Της πειθαρχίας

β. Μη έγκαιρη πρόληψη και προφύλαξη από στοιχεία του πολιτισμού που είναι

στο βάθος στοιχεία του κόσμου

γ. Από την προσχώρηση στις απόψεις των παιδιών για την αποφυγή συγκρούσεων

δ. Πρόωρη απασχόληση με το άλλο φύλο

ε. Οικειοποίηση με τον σατανισμό (σατανικά παιχνίδια και θεάματα)

ς. Πρόωρη χαλάρωση δεσμών και εξάρτησης των παιδιών από την οικογένεια

ζ. Αποδοχή θεωριών για τον πραγματικό εσωτερικό κόσμο των παιδιών με

αντιβιβλικό περιεχόμενο

η. Η καλλιέργεια κλίματος κριτικής για την εκκλησία και η απόρριψη της εκκλησίας στις συνειδήσεις των παιδιών

3. Έκθεση και διολίσθηση της οικογένειας στο κοσμικό τρόπο ζωής:

α. Παρακολούθηση θεαμάτων που δεν βρίσκονται στα πλαίσια της χριστιανικής

δεοντολογίας

β. Μη παρακολούθηση των περισσοτέρων ωρών της εκκλησίας

γ. Παράλειψη της προσευχής, της συστηματικής μελέτης της Αγίας Γραφής

και των συνεχών συζητήσεων και αναφορών για το θέλημα του Θεού μέσα στην οικογένεια

δ. Συστηματικές κοσμικές συναναστροφές

ε. Κακή διαχείριση χρημάτων

ς. Λαθεμένες προτεραιότητες του ζευγαριού.

Σε επόμενα σημειώματα μας θα αναπτυχθούν μερικά από τα προηγούμενα θέματα.

Αντώνης Περιάλης

καθηγητής-σύμβουλος

*Το άρθρο έχει δημοσιευθεί στο ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΒΗΜΑ